اصول و مراحل طراحی معماری ساختمان
طراحی معماری فرآیند طراحی و ساخت ساختمان‌های مختلف و سایر سازه‌های مهندسی است که اغلب در زندگی روزمره خود مشاهده می‌کنید. طراحی معماری طیف وسیعی از علوم و رشته ها را در بر می گیرد، از جمله درک کامل تئوری و تاریخ معماری، زیبایی شناسی و فلسفه، عمل اجتماعی، مهندسی و برنامه ریزی شهری.مهمترین بخش طراحی معماری، طراحی ساختمانی است که هم ارزش کاربردی و هم زیبایی شناختی داشته باشد. این امر می تواند از طرق مختلفی مانند طراحی فضا برای افراد، ایجاد حس هویت فضا و یا حتی ایجاد ساختاری پایدار که الزامات محیطی را برآورده کند، محقق شود.طراحی معماری تنها در مورد طراحی ساختمان ها نیست، بلکه شامل همه چیز است، از ایجاد و تزئین فضاها تا اطمینان از پایداری آنها.
مراحل طراحی معماری چیست؟
مراحل طراحی معماری دارای قوانین و اصول خاصی می باشند که باید به ترتیب و با توجه به نوع پروژه و زمانی که در اختیار دارید تا پروژه به نتیجه برسد؛ برای هر مرحله برنامه ریزی و زمانبندی مناسب و دقیقی را داشته باشید تا در طول پروژه با مشکلاتی که از قبل برای آنها آماده نبودید روبه رو نشوید.البته همیشه مشکلات و هزینه های غیرقابل پیش بینی وجود دارند و افراد را غافلگیر می کنند.
پیش طراحی معماری
پیش طراحی معماری مرحله جمع آوری اطلاعات است که پایه و اساس مراحل طراحی خواهد بود. هدف اصلی در این مرحله یادگیری هر چیزی که ممکن است در مورد شخصیت، سبک زندگی و نیازهای مشتریانمان و همچنین تعیین مقدار فضایی که در حال حاضر نیاز دارید و احتمالاً در آینده به آن نیاز خواهید داشت، و نحوه استفاده، سازماندهی از آن فضا است. این مرحله یه طرح کلی و هر آنچه که به ذهن کارفرما و طراح می رسد را نمایش می دهد تا دید کلی از پروژه ایجاد شود.بخش دیگر مرحله پیش طراحی، مشاهده و مستندسازی شرایط موجود در محل پروژه می باشد. این معمولا مستلزم بررسی زمین برای تعیین مکان خطوط ملکی و یا اندازه گیری هر سازه موجود است.
ما همچنین تحقیقات پیش‌زمینه‌ای انجام می‌دهیم تا نحوه ارتباط سایت با منطقه اطراف، آب و هوا، مردم و مقرراتی که بر پروژه تأثیر می‌گذارد را بهتر درک کنیم. ما این مقررات را در یک سند خلاصه دنبال می کنیم و در صورت بروز سؤال با کارکنان برنامه ریزی شهری صحبت می کند.مشتریان باید انتظار داشته باشند که در این مرحله بسیار درگیر و آماده پاسخگویی به سوالات شخصی باشند. ما گاهی اوقات برای شناخت بهتر مشتریان فرم ها و سوالاتی آماده میکنیم. همکاری در این راه به ما امکان می دهد تا ارزش ها و نیازهای مشتریان را بهتر درک کنیم و در نتیجه طرحی ایجاد کنیم که فردیت شخص را با عملکرد بهینه منعکس کند.
طراحی شماتیک معماری
در این مرحله، ما فرآیند ترجمه برنامه را به یک طراحی ساختمان کارآمد آغاز می کنیم. این زمانی است که ما شروع به بررسی مفاهیم طراحی می کنیم. زمان آزمایش گزینه ها و دریافت یک ایده کلی از ظاهر و احساس است. پلان و شکل پروژه شروع به شکل گیری می کند، اما جزئیات در مورد مواد وسایر بخش ها بعداً مشخص می شود. مرحله طراحی شماتیک شامل جلسات متعددی است که در آن ایده‌هایی را با استفاده از تصاویر پروژه‌های دیگر، طرح‌های دستی و مدل‌ها برای کمک به تجسم اندازه، شکل و رابطه فضاها با یکدیگر به مشتریان خود ارائه میکنیم.
ما به واکنش‌های شما گوش می‌دهیم و مشاهده میکنیم، سپس ایده‌ها را با توجه به بازخورد شما اصلاح می کنیم تا زمانی که به یک طراحی توافق شده برسیم. مشتریان می توانند انتظار داشته باشند که در طول این مرحله کاملاً درگیر باشند و قبل از ادامه کار، از آنها درخواست تأیید طرح شماتیک شود. مطمئن شوید که اگر چیزی را متوجه نشدید به متخصص طراحی خود اطلاع دهید و زمان لازم را برای ارائه بازخورد متفکرانه صرف کنید. همیشه می‌توان بعداً تغییراتی ایجاد کرد، اما در این مرحله که طراحی روان‌تر است، تغییر آسان‌ترین کار است.
طراحی و توسعه پروژه معماری
در طول توسعه طراحی، ما طراحی را به طور قابل توجهی بر اساس پلان طبقه و مفهوم بیرونی تایید شده در مرحله قبل پیش می بریم. اولین اولویت این مرحله، تعریف و توسعه تمام جنبه های مهم پروژه و تولید مجموعه ای از نقشه ها و مشخصات کلی برای برآورد هزینه اولیه است. هنگامی که متوجه شدیم در مسیر حرکت هستیم، به طور خاص در مورد مواد داخلی و خارجی و عملکرد صحبت خواهیم کرد. همانطور که در چیدمان فضاهای داخلی و خارجی برنامه ریزی می کنیم، محل قرارگیری پنجره ها و درها را اصلاح می کنیم و تنظیماتی را در فرم ساختمان انجام می دهیم.
این مرحله معمولا زمانی است که مشتریان ما احساس می کنند پروژه به مرحله اجرا در می آید و امکان دیدن خود در فضای جدید وجود دارد. تا پایان مرحله توسعه طراحی، نمای بیرونی ساختمان به طور کامل طراحی می شود، چیدمان داخلی تکمیل می شود، ابعاد تمام فضاها نهایی می شود و اکثر مصالح انتخاب می شوند. یک مهندس سازه به تیم اضافه خواهد شد و ممکن است بسته به پیچیدگی پروژه به مشاورانی برای سیستم های لوله کشی و برق نیاز باشد. مجموعه‌ای از نقشه‌های دقیق‌تر قابل ارائه خواهد بود که طرح کلی و حجم ساختمان یا فضا، همه تجهیزات مهم و نوع مواد یا پایان را برای هر سطح از پروژه به اشتراک می گذارد.
اسناد ساخت و ساز طراحی معماری
در این مرحله ما نقشه های طراحی را به مجموعه ای کامل و دقیق از اسناد ساخت و ساز تبدیل می کنیم. این نقشه ها و مشخصات دارای تمام جزئیات، ابعاد و یادداشت های لازم برای انتقال کل هدف طراحی به سازنده است. ما نشان می‌دهیم که چگونه اجزای ساختمان باید به هم متصل شوند، تمام مواد، تکمیل‌ها، وسایل، تجهیزات و وسایلی که باید نصب شوند را مشخص میکنیم و نقشه‌هایمان را با نقشه‌های مهندس سازه و سایر نقشه‌های مشاور هماهنگ میکنیم. مرحله اسناد ساخت و ساز اغلب به بیشترین زمان نیاز دارد که می تواند مشتریان را شگفت زده کند زیرا طراحی پس از این بخش کامل به نظر می رسد. با این حال، این یک مرحله حیاتی در روند اجرای موفقیت آمیز و دقیق طرحی است که روی آن سرمایه گذاری کرده اید.
پروانه ساخت طراحی معماری
در طول این مرحله، ما اطلاعات اضافی مورد نیاز برای دریافت مجوز ساختمان را به اسناد ساخت و ساز اضافه می کنیم. این اطلاعاتی است که برای نشان دادن مطابقت پروژه با کدهای کاربری زمین، ساختمان و انرژی قابل اجرا، و سایر دستورالعمل ها و مقررات قابل اجرا مورد نیاز توسط شهر یا حوزه قضایی صادرکننده مجوز لازم است. ما این نقشه‌ها را همراه با فرم‌های مختلف مورد نیاز برای درخواست مجوز به بازبینی‌کننده طرح‌های محلی ارسال میکنیم، پیشرفت را در طول دوره بررسی نظارت میکنیم و اطلاعات یا توضیحات اضافی را در صورت درخواست ارائه میکنیم. در این مرحله چیزی از مشتری نیاز نمی باشد، جز صبر. هدف ما این است که پروژه شما را تا حد امکان سریع و بدون دردسر به پایان برسانیم، اما طول و هزینه این مرحله بسته به حوزه قضایی، پیچیدگی پروژه، و هر منطقه تاریخی خاص یا فرآیند بررسی طراحی می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
مدیریت ساخت و ساز طراحی معماری
در حالی که بیشتر کارهای معمار قبل از شروع هر ساختمان انجام می شود، حضور مداوم ما در مرحله ساخت و ساز به همان اندازه مهم است. در طول این مرحله ما در فواصل زمانی منظم از محل کار بازدید می کنیم تا به سوالات سازنده پاسخ دهیم و به طور فعال به مسائل احتمالی رسیدگی کنیم.
انواع طراحی های ساختمان
انواع طراحی های ساختمان با توجه به سلیقه، موقعیت جغرافیایی، کاربری و بسیاری نکات دیگر انتخاب می شود. از معروف ترین انواع طراحی می توان به سبک مدرن، کلاسیک و نئوکلاسیک اشاره کرد. البته سبک طراحی نما و دکوراسیون داخلی متفاوت است. در نمای مدرن ساختمان جزئیات بسیار کم می باشد ولی شما جزئیات و تزئینات زیادی را در نمای کلاسیک مشاهده می کنید و نمای نئوکلاسیک تا حدی سادگی سبک مدرن را دارد اما کمی جزئیات هم دارد.سبک کلاسیک به گفته خیلی ها مادر تمام سبک هاست و نمای رومی هم نوعی از سبک کلاسیک است که جزئیات کمتری دارد.
در مورد طراحی داخلی خیلی اوضاع متفاوت است زیرا افراد مجبور به اجرای یکسری قوانین و مقررات خاص نیستند و کاملا باتوجه به سلیقه خودشان چیدمان را اجرا می کنند، اما در نما شما مجبور هستید از قوانین موجود در منطقه پیروی کنید و طرح را در اختیار کمیته نما قرار دهید تا کاملا مورد تایید باشد و بعد برای اجرا اقدام کنید. طراحی داخلی دارای سبک مدرن، کلاسیک، نئوکلاسیک، صنعتی، اسکاندیناویایی، مدیترانه ای و ... می باشد که می توان سبک ها را با هم ترکیب کرد یا مثلا برای هر فضای خانه یک سبک را در نظر گرفت.
مهندس طراح ساختمان چه وظایفی دارد؟
با دانستن زمینه کاری مهندسان طراح ساختمان، می توانید وظایف این افراد را بهتر درک کنید. در اینجا برخی از مهمترین وظایف مهندس طراح ساختمان آورده شده است:
مشتریان جدید را از طریق بازاریابی پیدا می کند.
مشاوره به مشتریان برای شناسایی نیازها و نیازهای پروژه های ساختمانی خود
بررسی کامل سایتی که قرار است ساختمان در آن ساخته شود.
بررسی میزان سرمایه مورد نیاز برای ساخت ساختمان و همچنین تخمین میزان متریال، تجهیزات و زمان مورد نیاز برای اجرای پروژه
ایجاد نقشه های معماری توسط نرم افزارهای پیشرفته
انجام محاسبات فنی با کمک مهندسان برق و…
نظارت کامل و کافی بر کارگران و مجریان ساخت و ساز
مدیریت کامل پروژه تا ساخت آن
بررسی پروژه در فواصل زمانی مختلف برای اطلاع از میزان پیشرفت
اطلاعات کامل در مورد آب و هوا، فرهنگ، شرایط اجتماعی و غیره در مورد منطقه ای که قرار است ساخت و ساز انجام شود.
طراحی ساختمان در تهران، اصفهان و شیراز
یکی از نکاتی که برای طراحی ساختمان بسیار مهم می باشد این است که باید توجه داشت که ساختمانی که می خواهید طراحی کنید برای کدام شهر و منطقه می باشد. هر شهر و منطقه بنا به اقلیم، فرهنگ و تاریخ و دیگر پارامترهایی که دارد می تواند قوانین و ضوابط مجزایی برای طراحی داشته باشد. تهران، اصفهان و شیراز که از کلانشهرهای کشورمان می باشند و از بزرگترین شهرهای ایران نیز محسوب می شوند نیز دارای قوانین و ضوابط خاص خود می باشند که در طراحی باید به آن ها توجه نشان داد.
از جمله عوامل مؤثر بر معیارهای طراحی ساختمان که در هر کدام از شهرهای نام برده شده در بالا متفاوت است، موارد زیر می باشد.
متریال: تمام اجزای تشکیل دهنده از نظر شکل، فرم، رنگ، مواد و غیره در طراحی ساختمان یافت می شوند.
عناصر: کلیه امکانات و تابلوهای مورد استفاده در ساختمان.
پیش آمدگی و بازشوها: بخشی از نمای ایجاد شده برای ورود و خروج یا نور طبیعی و تهویه.
بام: بام آخرین طبقه ساختمان، مشابه پوسته ساختمان، از لحاظ بصری به عنوان نما پنجم در ساختمان شناخته می شود.
خط آسمان: خط جداکننده نما ساختمان از آسمان محسوب می شود که برای دید عابران قابل مشاهده است.
توصیه های کلی: کلیه نسبت های انسانی، نور، کفپوش و غیره در ساختمان و فضای اطراف قابل مشاهده است.
طراح ساختمان مدرن
یک طراح که به سبک مدرن کار می کند، باید این قابلیت را در ذهن خود داشته باشد که اجسام خارج از تقارن کلاسیک باشند. همچنین سبک مدرن دارای جزئیات زیادی نمی باشد. در زیر اصولی که یک طراح ساختمان مدرن باید رعایت کند، آمده است.
فقدان تزئینات
تأکید بر فرم های مستطیلی و خطوط افقی و عمودی
تأکید بر سطوح افقی و برآمدگی های بام
استفاده از متریال و سیستم های مدرن
استفاده از متریال سنتی با روش های جدید
تأکید بر اصالت متریال
ارتباط بین فضاهای داخلی و سایت
تأکید بر فضاهای داخلی باز و روان
استفاده از شیشه و نور طبیعی
استفاده از آفتاب و سایه برای افزایش راحتی انسان
طراح ساختمان کلاسیک
در سبک کلاسیک به دلیل اینکه جزئیات بیشتری دارد، به طور کلی سبک طراحی آن متفاوت است. در زیر اصولی که یک طراح ساختمان کلاسیک باید رعایت کند، آورده شده است.
استفاده از متریال سنگی، سیمانی و چوبی
نظم و تقارن در طراحی
استفاده از خطوط خمیده و بدون گوشه
استفاده از رنگ های خنثی در نما (سفید، کرم و شیری)
استفاده از عناصر سنگی، سیمانی و گچی در ویلاهای کلاسیک (همچون: مجسمه، قرنیز، سرستون و …)
استفاده از طرح های شطرنجی و راه راه
طراحی ورودی با ارتفاع زیاد